Biegły sądowy

Kto może pełnić funkcję biegłego sądowego

Biegłym sądowym może zostać tylko osoba, która:

• posiada teoretyczne i praktyczne wiadomości specjalne w danej dyscyplinie,
• daje rękojmię należytego wykonywania obowiązków biegłego,
• posiadane wiadomości specjalne może potwierdzić dokumentami lub innymi dowodami,
• korzysta z pełni praw cywilnych i obywatelskich,
• ukończyła 25 lat życia

Kim jest biegły sądowy

Biegły sądowy jest specjalistą, który wspiera swoją wiedzą i doświadczeniem zawodowym w obszarze eksperckim (tzw. wiadomości specjalne) sąd w trakcie postępowania sądowego lub prokuraturę na etapie postępowania prokuratorskiego. Biegli są powoływani zarówno w sprawach cywilnych, jak w sprawach karnych. Może się bowiem zdarzyć, że istota sporu jest na tyle skomplikowaną materią, że konieczne jest zasięgnięcie opinii czy zlecenie wykonania wyliczeń ekspertowi z jakiejś wąskiej dziedziny (np. ekonomika zarządzania przedsiębiorstwem, wycena przedsiębiorstwa).

Ze wsparcia biegłych sądowych korzystają też strony sporu sądowego lub strony przygotowujące się dopiero do wejścia w spór sądowy. Wsparcie takie może polegać na zleceniu tzw. opinii prywatnej (czyli specjalistycznej analizy, ale wykonanej przez osobę będącą wpisaną na listę stałych biegłych sądowych) lub na skorzystaniu z usługi doradczej. Usługa doradcza może polegać na przykład na zasięgnięciu informacji, jakie standardowo biegłemu sądowemu potrzebne są dokumenty, aby móc odpowiedzieć na jakieś skonkretyzowane przez stronę pytanie. Wtedy strona może załączyć do pozwu już komplet niezbędnych dokumentów, a we wnioskach dowodowych wskazać pytanie do biegłego powołanego przez sąd (innego niż ten, który konsultował to zagadnienie stronie). Pozwala to zaoszczędzić czas i uniknąć konieczności uzupełnień materiałów w trakcie już trwającego procesu.

Praktyczne aspekty funkcjonowania biegłych sądowych

Obszar geograficzny działania biegłego nie jest ograniczony tylko i wyłącznie do granic okręgu właściwego dla Sądu Okręgowego, przy którym jest się ustanowionym biegłym, chociaż najczęściej faktycznie działalność koncentruje się w tym obszarze. Bywają jednak sytuacje, gdy celowo poszukuje się biegłego z zupełnie innego regionu kraju. Ma to miejsce w sytuacjach, gdy spór dotyczy instytucji / podmiotu o szczególnym znaczeniu lokalnym, np. jednostki samorządu terytorialnego, dużego lokalnego pracodawcy. W ten sposób łatwiej jest wytypować biegłego, który będzie wolny od jakichkolwiek powiązań ze stronami sporu. Podkreślić należy, że brak powiązań ze stronami sporu jest kluczowym warunkiem, który musi być bezwzględnie spełniony. Brak powiązań jest bowiem dodatkowym czynnikiem, który sprzyja bezstronności biegłego.
Listy biegłych sądowych są jawne; można je znaleźć na stronie sądów okręgowych. Na listach tych podane są imiona i nazwiska biegłych, ich tytuły / stopnie naukowe lub zawodowe, obszar specjalizacji, dane kontaktowe oraz data upływu kadencji. Biegli są ustanawiani na okresy pięcioletnie, po upływie których podlegają procedurze ponownego wpisu, o ile złożą wymagane dokumenty, a następnie o ile przejdą pomyślnie procedurę ponownego wpisu.

Biegły może być wpisany na listę stałych biegłych sądowych przy więcej niż jednym sądzie okręgowym i jest to w praktyce dość częste zjawisko. Dotyczy ono zwłaszcza biegłych z bardzo niszowych dyscyplin, z których jest niewielu specjalistów. Można się też spotkać z pełnieniem funkcji biegłego przy kilku sądach okręgowych, dla okręgów sąsiadujących ze sobą lub blisko zlokalizowanych.

Ile kosztuje opinia biegłego sądowego

W przypadku wykonywania przez biegłego sądowego opinii na podstawie postanowienia sądu lub prokuratury wynagrodzenie biegłego wynika wprost z przepisów. Kwestię tę regulują obecnie 2 rozporządzenia:

• Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości w sprawie określenia stawek wynagrodzenia biegłych, taryf zryczałtowanych oraz sposobu dokumentowania wydatków niezbędnych dla wydania opinii w postępowaniu karnym (Dz.U. z 2024 r. poz. 615);
• Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości w sprawie określenia stawek wynagrodzenia biegłych, taryf zryczałtowanych oraz sposobu dokumentowania wydatków niezbędnych dla wydania opinii w postępowaniu cywilnym (Dz.U. z 2024 r. poz. 627).

Zgodnie z ich treścią tych rozporządzeń wynagrodzenie biegłego zależy od tzw. kwoty bazowej, która jest corocznie określania w Ustawie budżetowej, jest więc to stawka zmienna.
W przypadku wykonywania przez biegłego sądowego tzw. opinii prywatnej, kwota wynagrodzenia za taką usługę nie jest już regulowana przywołanymi przepisami i podlega indywidualnym ustaleniom pomiędzy stronami.

Funkcja biegłego sądowego nie jest tożsama z funkcja biegłego skarbowego. Są to odmienne funkcje, odmienne listy biegłych i odrębne procedury wpisów.

Biegły sądowy - ekspert w dziedzinie finansów

Dr Agnieszka Wójcik jest biegłym sądowym od 2016 r. Obecnie pełni tę funkcję przy Sądzie Okręgowym w Lublinie, przy Sądzie Okręgowym w Siedlcach oraz przy Sądzie Okręgowym w Zamościu (wszystkie te sądy podlegają pod obszar właściwości Sądu Apelacyjnego w Lublinie). Jest biegłym z następujących obszarów (katalog zgodnie z podziałem przyjętym przez Sąd Okręgowy w Lublinie):

• analiza ekonomiczna przedsiębiorstw;
• analiza danych wynikających z ksiąg rachunkowych;
• ekonomia i zarządzanie;
• finanse i rachunkowość;
• księgowość;
• rachunkowość;
• rachunkowość, finanse, wycena przedsiębiorstw, spółek, udziałów i akcji;
• rachunkowość i finanse oraz rachunkowość zarządcza i controlling;
• zarządzanie przedsiębiorstwami;
• organizacja zarządzania i ekonomiki przedsiębiorstw.

Link do listy biegłych sądowych przy Sądzie Okręgowym w Lublinie - https://www.lublin.so.gov.pl/lista-bieglych,m,m1,2,270
Link do listy biegłych sądowych przy Sądzie Okręgowym w Siedlcach - https://www.siedlce.so.gov.pl/sos/obsluga-interesanta/informacje-dodatkowe-dl/biegli-sadowi/14442,lista-bieglych-sadowych.html
Link do listy biegłych sądowych przy Sądzie Okręgowym w Zamościu - https://zamosc.so.gov.pl/biegli-sadowi,m,mg,3,24

Dr Agnieszka Wójcik posiada doświadczenie w sporządzaniu opinii sądowych na potrzeby postępowań cywilnych oraz spraw karnych.
W przypadku opinii prywatnych istnieje możliwość wykonania opinii tylko i wyłącznie na potrzeby sprawy cywilnej. Oferta nie obejmuje sporządzania opinii prywatnych na potrzeby spraw karnych.